Drukkerij Joh. Enschedé en Zonen Haarlem
De sedert 1703 bestaande drukkerij Joh. Enschedé en Zonen was tot 1965 gevestigd in het centrum van Haarlem. Het bedrijf heeft zich in de loop der eeuwen, naast de gangbare handelsdrukkerijtechnieken, gespecialiseerd in het vervaardigen van waardepapieren in alle voorkomende uitgaven: papiergeld, cheques, postzegels, etc.
De overduidelijke krappe behuizing in het hart van de stad, zonder adequate uitbreidingsmogelijkheden, vormde een belemmering voor een gezonde ontwikkeling en efficiënte bedrijfsvoering.
In 1965 kwam de eerste fase gereed van een nieuwbouw op het industriegebied de Waarderpolder in Haarlem. Twee volgende fasen van de nieuwbouw werden gerealiseerd in 1972 en 1979.
De vierde fase uit 1985 van het complex bevat onder meer de totale bankbiljettendrukkerij met de bijbehorende bewerkingen voor de geldwaardige papieren. In de vijfde, voorlopig laatste fase van het complex is het aanmaakbedrijf gehuisvest. Dat is een afdeling die constant in ontwikkeling is. Denk aan het vervangen van de loden letter door fotografisch zetsel, het opmaken van pagina’s op beeldscherm, etc. Het was daarom moeilijk te bepalen hoe een aanmaakafdeling er over ca. 10 jaar uit zal zien. Dit ongewisse programma van eisen is vertaald in een onderkelderd gebouw van begane grond en 2 verdiepingen, ca. 90 meter lang en 27 meter diep, verdeeld in 2 beuken van 12 en 15 meter. Alle scheidingswanden zijn systeemwanden en de vloeren zijn dubbel uitgevoerd in verband met het verplaatsen van verschillende leidingen, waardoor het geheel een grote flexibiliteit krijgt.
![W628-894-Drukkerij-JE-[2.2]](http://www.woensdregt-holtz.nl/wp-content/uploads/2014/03/W628-894-Drukkerij-JE-2.2.jpg)
